Konu: Motosikletinizin zincir bakimi ve korunmasi Mayıs 18th 2008, 17:53
Motosikletinizin zincir bakimi ve korunmasi
Son yyllarda oldukça yaygynla?an O-RYNG?li zincirlerin di?er zincirlerden farky nedir?
Öncelikle o-ring?li zincirler eski zincirlere oranla daha geni?tirler. Geni? olmasynyn sebebi, bu zincirlerin baklalaryny birbirine ba?layan pimlerin her iki ucunda da keçe (o-ring) bulunmasydyr.Bu keçeler fabrikada üretim syrasynda konulmu? olan lityum bazly gres ya?yny tutmaya yararlar.Bu sayede pim ve baklalaryn çaly?ty?y yatak diyebilece?imiz bölgenin ya?lanmasyny sa?larlar.O-ring' li zincirler di?er zincirler kadar ya?lamaya gereksinim duymazlar.
O-ring?li zincirlere nasyl bir bakym uygulanmalydyr?
Ama daha özenli olarak bu tip zincirler temiz tutulmaly, keçelerin (o-ring) bulundu?u bölgelerin toz, kir ve oksitten olabildi?ince uzak tutularak fabrikasyon ya?yn ve bunun sa?lady?y ya?lamanyn zarar görmemesini sa?lamalyyyz. Düzenli olarak ya?lamak havadaki nemden olu?abilecek korozyon ve oksidasyonu da önleyecektir. Eski tip zincirlerde o-ring bulunmady?y için pim ve bakla arasyndaki yataklarda ya? yoktur ve buraya toz ve zararly maddeler kolayca gireceklerinden daha fazla bakyma ve ya?lamaya gereksinim duyarlar. Zincirin çe?idi ne olursa olsun ya?lamadan önce mutlaka temizlemek gerekmektedir. Temizlemeden ya?lamaya çaly?mak mevcut olan kir ve tozu zincire iyice yapy?tyrmaktan ba?ka bir i?e yaramayacaktyr.
Ne syklykta bakym yapylmalydyr?
Duruma göre de?i?mekle beraber, ortalama 500 km.?de zincirinizi kontrol etmeniz gerekir. E?er tozlu ve ya?y?ly bir havada yolculuk yapyyorsak 500 km.?de bir, ama otobanda yolculuk yapyyorsak günün sonunda bir göz atmak yeterli olacaktyr. Uzun yolculuklarda temizlik ve ya?lama için gerekli olacak malzemeleri yanymyza almakta fayda var.Bir çok üretici zincirleri kerosen / gazya?y ile temizlemenizi önermektedir.Zinciri solvent, benzin, mazot, basynçly su ya da hava ile temizlememelisiniz.Yüksek basynçly su-hava kullanarak temizlemeye çaly?mak tozu zincirin çaly?an aksamlarynyn içine doldurur. Solvent türü çözücüler de o-ringlere zarar verecektir. Piyasada bulabilece?iniz ve o-ringler zarar vermeyen aerosol zincir ya?laryny (bunlaryn bazylary temizleyicidir) kullanabilirsiniz.Ayny zamanda zincir temizlemek için özel olarak üretilmi? çe?itli ekipmanlary da kullanabilirsiniz. Ya?lamada SAE 80-90 gibi kalyn ya?lar da kullanylabilir.Piyasada bulunan zincir spreyleri silikon bazly olup tutunma özelli?i çok yüksek oldu?undan yüksek süratlerde zincirden akmayaca?y için bu tip ürünleri seçmenizde fayda var. Eski tip (o-ringsiz)
Eski tip Zincirlere bakym nasyl yapylyr?
Bakym açysyndan o-ringli zincirlerden bir farky yoktur. Ancak bu zincirlerin bakymy daha o-ringli zincirlere oranla daha syk yapylmalydyr. Eski tip zincirimizin yerine o-ringli zincir takabilir miyiz? Elbette. Yalnyz daha önce belirtildi?i gibi o-ringli zincirler daha geni?tir. Zinciri de?i?tirirken bu zincire göre olan ?daha geni? di?lilerden? de takmak gereklidir. Bu da bazen sorunlara sebebiyet verebilir. Örne?in arka ma?a, zincir muhafazasy ya da ön di?li muhafazasynda bu kalyn zincir ve di?liyi takabilmeniz için yeterli alanyn / bo?lu?un olmamasy gibi. Böyle bir ?ey söz konusu de?ilse de?i?tirmekte hiçbir sorun yoktur.
Temizleme ve ya?lamadan önce / sonra herhangi bir ?ey yapmak gerekir mi?
Artyk zorunlu olmadykça zinciri temizlemek için gaz vs. gibi klasik yöntemlere gerek yoktur. Solvent içermeyen gerek sprey ?eklinde, gerekse mekanik temizleyiciler tercih edilmelidir. Zincire bakym yapmadan önce belli bir ysyda olmasyny sa?lamakta fayda vardyr. Ya?lamaya ba?lamadan önce 5-10 dakika zinciri çaly?tyrarak biraz ysytmak zincirin üzerinde bulunan nemden kurtulmanyzy sa?layacaktyr. Zincir ya?lanyrken, zincirin iç tarafyndan yani di?liye temas etti?i yüzeyinden ya?lanmasy gerekir. Böylece ya?yn çaly?an / a?ynan yüzeylere yayylmasyny sa?lamy? oluruz. Ya?larken arka jant ile zincir arasyna gazete, mukavva gibi koruyucu amaçly bir ?ey koymak arka jant ve lasti?i ya?lanmaktan koruyacaktyr.
Zincirin a?ynmasyny ne syklykta kontrol etmeli?
Zincire bakym yapty?ymyz her seferde a?ynma durumuna da göz atmakta fayda vardyr. Zincirde korozyon olup olmady?yny, pimlerin üzerinde çaly?an yüzüklerdeki a?ynma derecesini her bakym syrasynda kontrol etmemiz gerekmektedir.
Zincirin de?i?mesi gerekti?ini nasyl anlarym?
Zincirin a?yndy?yny ve de?i?mesi gerekti?ini anlamak oldukça kolaydyr. Zinciriniz orijinal uzunlu?unun %1 oranynda uzamy?sa, motorunuzdaki zincir ayar vidasy artyk sonuna dayanmy?sa, ya da zincir bir yerde geriyor bir yerde bo?alyyorsa maalesef yeni zincir almak zamany gelmi?tir. Sert kullanym uzamayy çabukla?tyryr. E?er uzama çok kysa bir sürede ve a?yry oluyorsa arka amortisörü, arka ma?a bilyelerini kontrol etmekte fayda vardyr.
Di?lilerde a?ynma nasyl olur?
Do?al olarak ön ve arka di?liler de a?ynyrlar. Gerçi zincir ya?lary di?lileri de a?ynmaya kar?y korur ama di?linin de bir ömrü vardyr. A?ynmy? bir di?lide di?ler ve di?linin zincire temas etti?i noktalarda gözle görülür bir a?ynma ve çaly?ma izi vardyr.Bu a?ynmadan ötürü di?li ile zincir arasynda bo?luk olu?ur.Birbirlerine birebir oturmazlar. Bu durumda zincirin di?liden atmasy söz konusudur.
E?er yeni bir zinciri a?ynmy? ve kullanylmy? di?lilere takacak olursak, alenen parayy soka?a atmy? oluruz.Çünkü bu durumda zincirin ömrü yary yaryya azalacaktyr. Kullanylmy? bir di?lide ne de olsa bir a?ynma söz konusudur, bu durumdaki bir di?li de takylan yeni zinciri çok çabuk a?yndyracaktyr.E?er di?linizin sadece bir yüzeyinde a?ynma ya da zincirin iç yüzünün sadece bir tarafynda a?ynma olmasy zincir ve di?linin do?rusal olarak düz olmady?yny gösterir ki derhal düzeltilmelidir.Unutulmamalydyr ki her iki di?liyi de zincir gibi belli aralyklarla kontrol etmelisiniz ve yenilemeyi zincir di?li takym olarak yapmalysynyz.
di?li-zincirin düz hizada oldu?u nasyl kontrol edilir?
Bunun en basit yolu motorun arkasyndan gözle kontrol etmektir.Motoru ana sehpaya / sehpaya alarak çaly?tyrdy?ymyzda lasti?imiz yalpa yapyyorsa, ya da ayar vidalarymyzy kontrol etti?imizde biri di?erinden daha içeride ise ayny hizada de?ildir.Bunun derhal düzeltilmesi gerekir yoksa zincirimiz en kysa sürede a?ynacaktyr.
530-532 olarak belirtilen zincir ölçüsü neyi ifade eder?
Zincirin uzunluk ve geni?li?ini gösteren bir sayy daha do?rusu ölçü sistemidir. 5 sayysy 5/8 inç?i, yani bir pimin merkezinden di?er pimin merkezine olan mesafeyi ifade eder.30 ya da 32 sayysy ise zincirde kullanylan pimlerin sayysyny ifade eder.Yani 530 zincir 532 zincirden daha dardyr. Ama bu de?er (30-32) ölçülebilir bir de?er de?il ayny elbise bedeni gibi bir ölçüdür.
630 o-ringli zinciri daha küçük ölçüde olan 530 bir zincirle de?i?ebilir mi?
Evet ama her iki di?linizi de bu ölçüye uygun olarak de?i?tirmeniz gerekecektir. Daha küçük ölçüde bir zincir takmak hafifli?i, bu da güç kazanymyny sa?lar. Ama takaca?ynyz zincirin stok yani üreticinin kullandy?y zincirle ayny dayanyklyly?y gösteren kalitede olmasyna dikkat etmeniz gerekir. Yani 530 zincir takacaksanyz ?unu bilmelisiniz ki her 530 zincir ayny kalite ve özellikte olamaz.
Sert vites de?i?tirmeler zincir ve di?lilere zarar verir mi?
Normalde sürat de?i?imleri syrasynda, her iki di?li zincirin alt ve üst noktalarynda gerilme ve gev?emeye sebep olur. Zincirin a?yry oynamasy bu efekti artyryr. Yani düzgün ayarlanmy? bir zincirde bu darbeler en az oranda ya?anyr.Sert vites de?i?tirmeler, ani ve sert gaz vermeler zincir ve di?lilerde a?yry a?ynmaya sebep olurlar. Bunlardan ne kadar kaçynyrsak zincirin ömrünü o kadar uzatyryz.
Zincirin uygun gerginlik ayary nedir?
Bu ölçüyü genellikle kullanycy kylavuzlarynda ya da arka ma?ada bulabilirsiniz. Ve bu ölçü motordan motora de?i?mektedir. Ama ortalama ölçü olarak ?u verilebilir: Motor bo?ta iken zincir durdu?u noktadan yukary veya a?a?y 1.5 cm. civarynda oynayacak gerginlikte olmalydyr. En iyi kystas hareket halindeyken motora gaz verip byrakty?ynyzda ne kadar az vuruntu hissediyor ya da ne kadar ?yumu?ak? bir his uyanyyorsa zincir ayarynyz o kadar iyi demektir. Unutmayyn ki zincir sesi zincirin bol oldu?una en iyi i?arettir.
Eksiz (sonsuz) ve kilitli zincir ne demektir?
Ysminden de anla?ylaca?y gibi (a?a?y yukary tüm motosikletlerde fabrikasyon takyly olan) bu zincirlerde ba?langyç ve biti? gibi ek yeri yoktur. Oysa kilitli zincirlerde takylan ve çykarylabilen kilit görevi gören bakla ve ek yeri vardyr. Sonsuz zincirlerde ek / ba?lanty söz konusu olmady?y için daha güvenilirdirler. Spor amaçly, zorlayycy kullanymlar için sonsuz zincirleri seçmek yerinde olacaktyr.Bu zincirlerin sökülüp takylabilmesi için arka ma?anyn sökülmesi gerekmektedir.
Kilitli zincir kullanyrken ?unlara dikkat etmekte fayda vardyr. Ba?lantyda kullanylan klipsin kapaly ucunun dönü? yönüne do?ru olmasyna dikkat edilmelidir. Böylece yerinden çykma olasyly?yny azaltyrsynyz. Zinciri temizledikten sonra takyly olan klipsin üstüne biraz silikon sürmek yerinden çykmasyny zorla?tyrycy bir etkiye sebep olacaktyr.
Perçinli zincir nedir?
Bu tip zincirler artyk günümüzde en çok kullanylan çe?itlerdir.Çünkü bu zincirler kilitli zincir kadar kolay takylmakta ama sonsuz zincirler kadar da güvenilirdirler.Bu zincirlerin ba?lantysy, özel ba?lanty piminin yerine takyldyktan sonra kafasynyn ezilerek ?i?irilmesiyle yapylyr.Böylece di?er pimlerden ayyrt edilemez hale gelir. Ama takylyrken oldu?u gibi sökülürken de bu i? için özel olarak tasarlanmy? aletlere ihtiyaç vardyr.
Bazy motorlarda (özellikle eskilerde) zincir gergisi var, bazylarynda yok, neden?
Eski motorlaryn arka amortisör oynama mesafesi bugünkülere oranla daha fazla oldu?u için yani daha çok esnedikleri için zincir gergisi kullanylmaktaydy. Ayryca eski motorlarda çyky? di?lisi ile arka ma?anyn ba?lanty noktasy arasyndaki mesafe bugünkülere oranla daha uzun oldu?u için zincir esneme payy daha fazladyr. Oysa günümüzde bu mesafe daha kysa oldu?u için esneme de azdyr ve zincir gergisi yoktur.
Zincir mi yoksa ?aft my daha iyidir?
Her ikisinin de avantajlary ve dezavantajlary vardyr. ?aft daha az bakym gerektirir. Ya?yn içinde, tozdan kirden uzak çaly?yr. ?aft zincire göre daha güvenli, daha az bakym isteyen yumu?ak bir sürü? sa?lar. Gerçi zincir üreticileri yyllarca u?ra?yp zincirleri de güvenilir hale getirdiler ama hala bakym ve dikkat istemekte. Ama ?afta oranla ucuz oldu?u da bir gerçek. Ayryca zincirler ?aft gibi arka süspansiyonun çaly?masyny olumsuz etkilemezler ve ne de olsa güç kayby ?afta oranla çok daha azdyr. Üstelik zincir ?aft gibi motora ekstra bir a?yrlyk eklememektedir.
Kayy? (beltdrive) nasyldyr?
Çaly?ma prensibi zincirle aynydyr.Zincire oranla daha sessizdir ve bakym istemez. Çabuk hyzlanmalarda kopma, a?yry ysynma ve deforme olma sorunlaryndan ötürü güçlü makinelerde kullanylmamaktadyr.Bu nedenle akselerasyonu daha dü?ük olan cruiser / chopper tipindeki motosiklet türlerinde tercih edilmektedir.
Konu: Motosikletinizin zincir bakimi ve korunmasi 
Mayıs 18th 2008, 17:53
